حاجی فیروز دلقک ملی یا قهرمان ملی؟؟
در 15 آبان ماه سال 23 شمسی ، عمر ، خلیفه دوم عرب و عامل کشتار هزاران ایرانی بدست یک برده ایرانی به نام فیروز نهاوندی ملقب به ابو لولو به قتل رسید و باعث شادی فراوان ایرانیان شد!.و با توجه به اینکه در آن دوران چندین ماه وقت لازم بوده تا خبرها بوسیله کاروانها و مسافران از مدینهبه ایران برسد خبر قتل عمربه دست فیروز حتما در اواخر زمستان به ایران رسیده و همه جا پخش شده و باعث شادی زیاد مردم در آستانه نوروزسال 24 شمسی شده است.آن هم بعد از هشت سال تمام ظلم و ستم و بیداد و جنایت اعراب در ایران!(شکست بزرگ قادسیه که آغاز ورود اعراب به ایران بود در سال 15 شمسی یعنی هشت سال قبل رخ داده بود!)
اما یک مشکل بزرگ بر سر راه شادی ملی مردم ایران وجود داشت! اگر مردم آشکارا از مرگ عمر ،شادی می کردند قطعا توسط حکام عرب کشته میشدند . پس مجبور بودند که شادی خود را به نوعی پنهان کنند! لذا از ترکیب شدن شادی مردم از قتل عمر به دست فیروز و نیاز به پنهان کردن این شادی شخصیت جالب حاجی فیروز بدست ایرانیان ساخته میشود! از یک طرف اسم حاجی فیروز به آشکارا نشان دهنده فیروز نهاوندی در عربستان است(چون مردم هرکس را که به عربستان میرفت حاجی می گفتند)
رنگ قرمز جامه و رنگ سیاه چهره حاجی فیروز نشان دهنده جنگ و مبارزه است.در ایران قدیم رنگ قرمز و سیاه نشان دهنده جنگ و مبارزه بوده است دقت کنید به دو تن از بزرگترین سرداران ایرانی بابک خرمدین که رهبر سرخ جامگان بود و ابومسلم خراسانی که رهبر سیاه جامگان بود! (در ایران قدیم رنگ مرگ و عزا داری سیاه نبوده بلکه مانند هندیها سفید بوده است!) رقص حاجی فیروز نشاندهنده شادی و سرور مردم از مرگ عمر است! و حتی شعر معروفی هم که حاجی فیروز میخواند (ارباب خودم بز بز قندی ارباب خودم چرا نمی خندی) در اصل مسخره کردن اربابهای عرب آن زمان و مخصوصا بزرگترین عربها یعنی عمر است!بز بز قندی اشاره آشکار به چهره عربهاست که طبق سنت ریش دراز می کردند و سبیل می تراشیدند و شبیه بز می شدند که ریش دارد و سبیل ندارد!!! از طرف دیگر فیروز زده و بزرگترین ارباب عربها یعنی عمر را کشته و به طور مسخره کردن به ارباب خود یعنی عمر می گوید حالا پس چرا نمی خندی؟؟ و صد البته که وقتی عربهای حاکم به حاجی فیروز نگاه می کردند متوجه داستان پشت پرده حاجی فیروز نمیشدند و ایرانیان با خیال راحت در جلوی چشم عربها مرگ خلیفه شان عمر را جشن می گرفتند ومیرقصیدند به ریش عربها و عمرشان می خندیدند! ازمحبوبیت زیاد شخصیت حاجی فیروز در تمام نقاط ایران که تا امروز هم بجا مانده است روشن میشود که فیروز نهاوندی به خاطر قتل عمر در زمان خودش چه محبوبیت عظیمی در بین ایرانیان داشته است و چقدر دل ایرانیان را شاد کرده است!
*****************
برگرفته از کتاب " دو قرن سکوت "
نوشته استاد عبدالحسین زرین کوب
